Woordenlijst

Woordenlijst

We hebben ons best gedaan om voor alle medische woorden die je in verband met incontinentie tegen kan  komen een duidelijke omschrijving te geven.

Mis je een woord, is de omschrijving niet helder, of vind je een fout? Geeft het aan ons door via het contactformulier (klik hier).

Klik op de + om de lijst voor die letter open te klappen.

laatste update: 18-04-2017
Aambeien (hemorroïden)Pijnlijke zwelling van bloedvaten van de anus
AarzelingMoeite met beginnen te plassen
AbdomenBuik
AbsorptieOpname van vocht
AcetylcholineStof die een belangrijke rol speelt bij de transmissie van zenuwpulsen in het parasympathetisch zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel controleert spieren, zoals die van de blaas en urinebuis
Achterste reefplastiekOperatie ter correctie van anale sluitspierproblemen
AcuutErnstige of plotselinge crisistoestand
AdnexitisOntsteking van de eierstokken en de eileiders
AlguriePijn bij het plassen
Alpha-adrenergetische blockerMedicatie die de weerstand verhoogt van de verbinding tussen de blaas en de urinebuis. Het versterkt het uiteinde van de blaas. Deze medicatie wordt meestal voorgeschreven bij stress-incontinentie
AnaalVia de anus
Anaal kanaalLaatste deel (2 tot 4 cm) van de dikke darm, net voor de anus
AnaaltamponHulpmiddel waarmee de anusopening wordt afgesloten
Anale electromyografieMeting van de spierspanning rond de anus
Anale fissuurScheurtje of kloofje in het weefsel van de anus
Anale incontinentieDarmincontinentie voor ontlasting, vloeistof en/of gas
Anorectale manometrieDrukmeting in ruststand en bij aanspannen van de spieren rond de anus
AnurieUitblijven van urinevorming
AnusAars, einddarm
Anus praetenaturalisKunstmatig aangelegde darmuitgang
Antegrade Continence Enema (ACE)Reiniging van de dikke darm met behulp van een catheter via een stoma
Anterieure levatorplastiekOperatie aan de bekkenbodemspier
AntibioticaMedicijnen tegen bacteriële infectie
AnticholinergicaMedicijnen die het frequent samentrekken van de blaas verhindert waardoor de frequentie en het volume van het urineverlies daalt
AntidiarrhoicumDiarreeremmer
AppendixWormvormig aanhangsel aan de onderkant van het opstijgende deel van de dikke darm
Artificiële sfincterKunstmatige sluitspier
AutoimmuunEen situatie waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen het eigen lichaam
BacteriënMicroscopische organismen die infecties veroorzaken. Worden meestal behandeld met antibiotica
BariumklysmaContrastvloeistof waaraan bariumsulfaat is toegevoegd in het rectum inbrengen om de kwaliteit van röntgenfoto’s van de dikke darm te verbeteren
BarrièrecrèmeCrème die de huid beschermt tegen de inwerking van urine en/of ontlasting
Bekken (Pelvis)Skeletdeel gevormd door heupbeenderen, heiligbeen en stuitbeen
BekkenbodemSpieren in het bekken die de blaas, darmen en baarmoeder ondersteunen en o.a. de afsluiting van de plasbuis verzorgen
BekkenbodemtherapieOefeningen ter verbetering van de bekkenbodemspieren
Benigne prostaathyperplasie (BPH)Goedaardige vergroting van de prostaat
BeschermbroekVochtdichte broek, meestal van polyvinylchloride (PVC) of polyurethaan (PU), te dragen over absorberend incontinentiemateriaal. Ook: plastic (patienten-)broek, plastic (luier)slip.
BeschermreflexReflex van de buitenste sluitspier (sfincter) die ervoor zorgt dat deze gesloten blijft wanneer het rectum of de blaas wordt gevuld
Biofeedback therapieTherapie voor de bekkenbodem waarbij met behulp van apparatuur het effect van de oefening waarneembaar wordt gemaakt, bijv. met electrodes en computerapparatuur
BlaasHolle spiergroep waarin urine wordt verzameld afkomstig van de nieren
BlaasaugmentatieHet vergroten van de blaas met een stukje dunne of dikke darm waardoor de blaascapaciteit wordt vergroot.
BlaascapaciteitMaximale hoeveelheid (volume) die de blaas kan vasthouden
BlaashalsUitgang van de blaas naar de plasbuis (urethra)
BlaashalssuspensieOperatieve procedure ter correctie van een verzakking (prolaps) door de blaas op te lichten en vast te zetten op haar juiste plaats in het lichaam. Dit wordt toegepast bij urine incontinentie
BlaasinstillatieMedicijnen in de blaas brengen met behulp van een speciale catheter
BlaaspijnsyndroomInterstitiële cystitis, niet door bacteriën veroorzaakte blaasontsteking
BlaasresiduNa het plassen in de blaas achtergebleven urine
BlaasstenenIn de blaas aanwezige kristallen die de afvoer van urine kunnen belemmeren en/of ontstekingen kunnen veroorzaken
BlaastrainingOefeningen waarbij het ophouden van de plas wordt getraind
BorborygmieUitwendig hoorbaar darmgerommel of knorrende maag
BorborygmusDarmgeruis
BrickerstomaUrinestoma waarbij de urineleiders van de blaas worden losgemaakt en via een stukje (ongeveer 7 cm) dat uit de dunnedarm is gehaald door de buikwand naar buiten worden geleid
Bulking agentVulmiddel dat rondom de plasbuis wordt ingespoten om een vernauwing van de plasbuis te bewerkstelligen tegen stressincontinentie
CarcinoomKankergezwel
CatheterZie Katheter
Cauda syndroomVrij zeldzame neurologische aandoening, genoemd naar de bundel van de wortels van alle ruggemergzenuwen onder de eerste lendewervel. Door een tumor of een hernia in de rug raken deze zenuwen bekneld, waardoor allerlei klachten (uitvalsverschijnselen) waaronder incontinentie kunnen optreden
Cerebrale cortexDeel van de hersenen dat de vrijwillige (bewuste) urinelozing controleert. Vanuit de cerebrale cortex wordt de blaas aangestuurd om urine vast te houden tot een sociaal accepteerbaar tijdstip om deze te legen
CholinergischBetrekking hebbend op vezels in het parasympathetische zenuwstelsel die de chemische stof acetylcholine vrijmaken
Cerebraal ongeremde blaasBlaasprobleem veroorzaakt door hersenbeschadiging
Cervix, Cervix uteriBaarmoederhals
ColitisOntsteking van de dikke darm
ColonDikke darm ook wel karteldarm genoemd
Colon ascendensOpstijgend deel van de dikke darm, tussen de dunne darm en het dwarslopende deel
Colon decendensAfdalend deel van de dikke darm, tussen het dwarslopende deel en het rectum
Colon sigmoideumS-vormig deel van de dikke darm naar het rectum
Colon transverumDwarslopend deel van de dikke darm, tussen het opstijgende en het afdalende deel
ColonoscopieOnderzoek naar het binnenste van het dikke darm
ColonresectieHet operatief verwijderen van (een deel van) de dikke darm
ColopathieAandoening van de dikke darm
ColorectaalM.b.t. de karteldarm en de endeldarm
ColoscopieInspectie van het inwendige van het dikke darm
ColostomieOperatie waarbij een deel van de dikke darm wordt verwijderd en de rest via een stoma door de huid naar buiten wordt geleid
CompliantieTerm waarmee wordt aangegeven hoe goed de blaas kan uitzetten. Mensen met een “lage compliantie” hebben een blaas die moeilijk kan uitzetten waardoor deze slechts kleine hoeveelheden urine kan bevatten (kleine capaciteit). Een lage compliantie kan worden veroorzaakt door ontstekingen zoals chemische cystitis, interstitiële cystitis en neurologische aandoeningen
CondoomkatheterExterne katheter die aan de penis wordt gekleefd voor het afvoeren van urine naar een urineopvangzak
ConstipatieDarmverstopping door onregelmatige, harde en droge ontlasting
Continent stomaKunstmatige blaas, gemaakt van een stuk darm, wordt geleegd door (zelf-) katheterisatie
ContinentieDe mogelijkheid om vrijwillig goede controle uit te oefenen op aandrang (vasthouden) of lozen (urineren, defaeceren) tot een geschikte tijd en plaats is gevonden om blaas en/of darmen te legen
ContinentieverpleegkundigeGespecialiseerde verpleegkundige voor zorgverlening bij incontinentie
  
CystitisBlaasontsteking, irritatie of opzetten (zwelling) van de blaas, meestal veroorzaakt door een bateriële infectie
CystografieRöntgencontrastonderzoek van de urineblaas
CystoscopieInspectie van het inwendige van de urineblaas
DarmenLaatste deel van het spijsverteringssysteem, dunne darm, dikke darm, rectum en anus
DecubitusDoorligwond
Defaecatie, defecatieOntlasting kwijtraken via het rectum
DefaecogramDynamisch röntgenonderzoek om het functioneren van de van de endeldarm, soms ook dunne darm, met behulp van bariumhoudend contrast in beeld te brengen
Defense musculaireSpierspasme van de buikwand die optreedt bij peritoneale prikkeling
Dehydratatie, dehydratieUitdroging
DementieAlgemeen verlies van korte- en lange termijngeheugen en mentale achteruitgang. Dementie veroorzaakt veranderingen in emotie, abstract denken, beoordeling, impulsieve reakties en kan functionele incontinentie veroorzaken
DesmopressineGeneesmiddel dat de werking van de nieren zodanig beinvloedt dat de urineconcentratie toeneemt waardoor de urineproduktie afneemt. Merknaam Minrin®
DetrusorBlaasspier. Gladde spier in de blaaswand die de blaas doet samentrekken bij het urineren
Detrusor sphincter dyssynergia (DSD)Onjuiste samentrekking van de externe sphincter die een onwillekeurige samentrekking van de detrusor tegenwerkt. Bij volwassenen is DSD vaak een algemeen verschijnsel bij neurologische continentieproblemen
Detrusor hyperactiviteit met verstoorde blaassamentrekking (DHIC)Onwillekeurige detrusor samentrekking waarbij men niet in staat is om de blaas volledig te legen, of alleen met persen
Detrusor hyperreflexia of instabiliteit (instabiele of spastische blaas)Onwillekeurige detrusor samentrekking zonder dat er neurologische oorzaken aan ten grondslag liggen, waardoor vaak urge-uncontinentie ontstaat
DetumescentieVerslapping, afnemen van de zwelling van de penis (erectie)
Diabetische neuropathieToestand waarbij gedeelten van het ruggemerg en de zenuwen door diabetes (suikerziekte) achteruit zijn gegaan. Dit kan tot incontinentie leiden
DiarreeDunne of waterige ontlasting
DiarreeremmersMedicijnen tegen diarree
Dikke darmColon of karteldarm
Dilatatie katheterKatheter met een taps toelopende (ergothan) tip, oefent minder druk uit op de urinebuis. De tip kan gebruikt worden om een lichte vernauwing in de urinebuis te verhelpen
DipsticktestUrineonderzoek met teststrip
DisimpactieHet verwijderen van ontlasting uit het rectum omdat dat niet meer normaal kan gebeuren. Klysma’s, suppositoria, laxeermiddelen en manueel (met een vinger) zijn methoden om ontlasting te verwijderen
DitropanAnticholinergisch medicijn (oxybutynin chloride) dat bepaalde zenuw impulsen blokkeert waardoor de blaas minder spiercontracties heeft. Wordt gebruikt bij incontinentie problemen
DiureseVorming van urine door de nieren
DiureticaMedicijnen waardoor urineproduktie wordt gestimuleerd, urineafdrijvend middel
Diurnal enuresisOverdag broekplassen
DiurnusWat overdag plaatsheeft
DiverticulitisOntsteking van de darmuitstulpingen
DiverticuloseAanwezigheid van verscheidene uitstulpingen van de wand in de dikke darm
DiverticulotomieOperatief openen van een uitstulping van de wand
DivertikelZakvormige uitstulping van de wand
Dridase®Medicijn dat de spierspanning van de sluitspier van de urineblaas vermindert. Hierdoor wordt de opslagcapaciteit van de blaas vergroot en het aantal urinelozingen verminderd
Dubbele incontinentieZowel fecale- als urine-incontinetie
Dunne darmGedeelte van de darm dat begint bij de maag en aansluit op de dikke darm
DuodenumTwaalfvingerige darm, het deel van de dunne darm dat aansluit op de maag
DysenterieInfectie van de darmen
DyspepsieGestoorde spijsvertering
Dysuria, dysuriePijnlijk of moeilijk urineren, meestal veroorzaakt door een infectie of  bepaalde medicijnen
EchografieMet behulp van geluidsgolven het inwendige van het lichaam in beeld brengen
Electrische stimulatieBehandeling waarbij de bekkenbodemspieren worden gestimuleerd door een electrische stroom of impuls. Dit wordt toegepast bij zenuwbeschadigingen van de blaas of pelvis. De behandeling wordt ook gebruikt als diagnostische methode om de spieren zichtbaar te maken
Electromyografie (EMG)Diagnostische test om de electrische activiteit te bepalen van de spieren, blaas en bekkenbodemspier
EnemaKlysma, lavement of darmspoeling door vloeistof via de anus in het rectum en/of de dikke darm in te brengen
EncopresisHet uitscheiden van ontlasting in de kleding (broekpoepen)
Endo-anale echografieMet behulp van geluidsgolven de anus en het rectum in beeld brengen
EndocrienM.b.t. de afgifte van hormonale stoffen naar de bloedbaan
EnteritisOntsteking van de ingewanden
EnteroceleVerzakken of uitpuilen van de darm in de vagina of uit de anus
EnterocolitisDarmontsteking
EnterohepatischM.b.t. dunne darm en lever
Enuresis diurnaOnwillekeurig verliezen van urine overdag, broekplassen
Enuresis nocturnaOnwillekeurig verliezen van urine tijdens de slaap, bedplassen
Ergothan katheterDilatatiekatheter met een taps toelopende tip, oefent minder druk uit op de urinebuis. De tip kan gebruikt worden om een lichte vernauwing in de urinebuis te verhelpen
EsophagusSlokdarm, deel van het spijsverteringsorgaan tussen de mond en de maag
Externe (condoom) katheterHulpmiddel dat over de penis wordt geplaatst om urine af te voeren bij mannen met urine incontinentie. Het materiaal bestaat uit latex, rubber, polyvinyl of silicoon dat over de schacht van de penis wordt aangebracht (zelfklevend of met een bandje) en met een slang wordt verbonden met een urine opvangzak
Faeces, FecesOntlasting, het afvalprodukt van de ingewanden. Feaces bestaat uit bacterieen, onverteerd voedsel en materie geproduceerd door de ingewanden
Fecale incontinentieDarmincontinentie voor ontlasting en vloeistof
Fecale impactieHarde ontlasting die in het rectum achterblijft. Impactie kan bijdragen aan incontinentie doordat de urinebuis kan worden geirriteerd of geblokkeerd. In het laatste geval kan de blaas zich niet volledig legen met als gevolg overloopincontinentie
FissuurKlein pijnlijk scheurtje of kloofje (in de anus)
Fistula, FistelEen doorgang tussen orgaan en de huid of tussen twee organen. Bijvoorbeeld de blaas en vagina bij vrouwen of de blaas en het rectum bij mannen. Vrouwen met een fistula kunnen last hebben van urine incontinentie
FlavoxaatMedicijn dat de spierspanning van de gladde spieren van de urinewegen en de blaas vermindert
FlatulentieWinderigheid, het vrijkomen van gas uit de darmen
FlatusOntsnappend darmgas, wind
Foley-katheterVerblijfskatheter met rechte punt (nelaton) voor het ledigen van de blaas, die door een met vloeistof gevuld balonnetje in de blaas gefixeerd wordt
Fowler syndroomOveractiviteit van de plasbuis-sluitspier bij vrouwen. Kan urine retentie veroorzaken
FrequentieAbnormaal vaak  (6 tot 8 keer per dag) aandrang voelen om te moeten plassen en dan vaak met kleine beetjes (tot 200 ml)
Functionele incontinentieToestand waarbij een persoon een onwillekeurig en onvoorspelbaar weglopen van urine waarneemt. Cognitieve stoornissen, verminderde mobiliteit, medicijngebruik (nawerking van een narcose) en desoriëntatie door verandering van omgeving kunnen oorzaken zijn. De oorzaak is niet urologisch
GasOntsnappend darmgas, flatus, wind
Gastro-enteritisOntsteking van maag en darm (buikgriep)
Gastro-duodenaalM.b.t. maag en twaalfvingerige darm
Gastro-enteroloogInternist voor aandoeningen van het maagdarmkanaal
Gemengde incontinentieTwee of meer vormen van incontinentie tegelijkertijd
Geneesmiddel incontinentieOnwillekeurige urine-lozing of lekken als bijwerking van een medicijn
GenitaliaGeslachtsdelen
Gewoonte trainingGedragstechniek waarbij op bij regelmatige tijdsintervallen het toilet wordt bezocht. In tegenstelling tot blaastraining wordt er niet systematisch moeite gedaan om de toiletgang uit te stellen en urine op te houden
GraciloplastiekDynamisch of gestimuleerd; Operatie waarbij een spier uit het dijbeen vrijgemaakt en rond de anus gelegd wordt
GynaecoloogVrouwenarts
HaemorrhoisAambei
HematurieBloed in de urine
HesitatieMoeilijk op gang komen van het plassen
HyperreflexiaEen versterkte reflex. Bij urine incontinentie is hyperreflexia een onvrijwillige detrusor (blaas) samentrekking als gevolg van een neurologische storing
HysterectomieOperatieve verwijdering van de baarmoeder (uterus)
IdiopatischSpontaan ontstaan met onbekende oorzaak
IleumKronkeldarm, laatste deel van de dunne darm
IleusBelemmering van de darmwerking
IliacaalIn het liesgebied
ImmunosuppressivaMedicijnen die de reacties van het immuunsysteem onderdrukken, toegepast bij chronische darmontstekingen (IBD)
ImpactieHarde ontlasting die in het rectum achterblijft. Impactie kan bijdragen aan incontinentie doordat de urinebuis kan worden geïrriteerd of geblokkeerd. In het laatste geval kan de blaas zich niet volledig legen met als gevolg overloopincontinentie
IncontinentieObjectief waarneembare onwillekeurig urineverlies en/of verlies van ontlasting
Incontinentie hulpmiddelenHulpmiddelen waarmee de gevolgen van incontinentie worden beperkt. Hoofdsoorten zijn incontinentieverband, beschermbroeken, onderleggers, afvoerende systemen (katheters) en huidverzorgingsproducten
IncontinentiecentrumCentrum waar meerdere bij incontinentie betrokken disciplines, zoals uroloog, gyneacoloog, bekkenbodemtherapeut en continentieverpleegkundige samenwerken
IncontinentieverbandAbsorberende materialen waarmee urine en/of ontlasting wordt opgevangen. Er wordt naar aard onderscheid gemaakt tussen wasbare materialen en wegwerp materialen en naar uitvoering tussen inlegverband (gedragen in het ondergoed), slips, luierbroeken en broekluiers (gedragen ter vervanging van ondergoed)
Indiana pouchUrine stoma naar een reservoir dat is gemaakt van het laatste deel van de dunne darm en het eerste deel van de dikke darm, waar zich een natuurlijke klep bevindt. De uitgang van de Indiana pouch wordt in de navel gehecht. Het reservoir moet geleegd worden via een katheter
Inflammatory Bowel Disease (IBD)Verzamelnaam voor twee chronische darmaandoeningen, de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa,
Intermitterend plassenHet onderbreken van de urinestroom tijdens het legen van de blaas
Intermitterende katheterisatieBlaaslediging door elke 3-6 uur een katheter in de plasbuis te schuiven, bijvoorbeeld bij urineretentie
Interstitiële cystitisChronische blaasontsteking zonder bekende oorzaak
IntestinumDarmen, ingewanden
Intraveneus pyelogramOnderzoek van de nieren en de blaas waarbij gebruik wordt gemaakt van röntgenstralen en contrastvloeistof 
Intravesicale drukDruk in de blaas
IntussusceptieDarminstulping van een darmgedeelte in eropvolgend darmgedeelte
Inwendig onderzoekRectaal of vaginaal toucheren; lichamelijk onderzoek waarbij delen van het bekken met de vinger via de anus of de vagina worden controleerd op afwijkingen
Ischuria paradoxaDe blaas is gevuld met urine en sterk uitgezet, maar door druk op de urinebuis worden er slechts kleine hoeveelheden geplast
JejunumNuchtere darm, tweede deel van de dunne darm tussen duodenum en ileum
KarteldarmColon of dikke darm, darmgedeelte van dunne darm tot anus
KatheterFlexibele buis die in de plasbuis wordt geschoven of een hulpmiddel dat over de penis wordt geplaatst om urine af te voeren (externe katheter). Verblijfskatheters (Foley katheters) worden in de blaas gefixeerd door een met vloeistof gevuld balonnetje, Nelaton katheters hebben een rechte tip, Tiemann katheters hebben een gebogen tip, Ergothan katheters hebben een conische tip en Olive-tip katheters hebben een bolvormige tip
KatheterisatieHet legen van de blaas door het aanbrengen van een katheter
KegeloefeningenOefeningen voor de bekkenbodemspieren, genoemd naar Arnold Kegel, de gynaecoloog die deze oefeningen heeft bedacht
Kentera®Medicijn in de vorm van pleisters dat de spierspanning van de gladde spieren van de urinewegen en de blaas vermindert
KlaptamponHulpmiddel (activeguard) voor vrouwen met stressincontinentie
KlysmaEnema, lavement of darmspoeling door vloeistof via de anus in het rectum en/of de dikke darm in te brengen
KrampOnwillekeurige en pijnlijke samentrekking van spieren, darmkramp
KronkeldarmIleum, laatste deel van de dunne darm
LavementEnema, klysma of darmspoeling door vloeistof via de anus in het rectum en/of de dikke darm in te brengen
Laxans, Laxantium, LaxativumLaxeermiddel
LaxeermiddelenGeneesmiddelen waarmee de dikke darm wordt geprikkeld tot het uitscheiden van vastzittende ontlasting
Levator aniSpieren in de bekkenbodem rond het anale kanaal, de plasbuis en vagina
LiesOvergang tussen onderbuik en bovenbeen
LoperamideDiarreeremmer, medicijn dat de darmbewegingen afremt en de samentrekking van de anus versterkt
LuierIncontinentieverband dat het onderlichaam omsluit. Er wordt naar aard onderscheid gemaakt tussen wasbare materialen en wegwerp materialen en naar uitvoering tussen luierdoeken, slips (broekluiers) en pants (luierbroeken)
LUTS-klachtenLower Urinary Tract Symptoms, klachten van de onderste urinewegen
MaagDeel van het spijsverteringssysteem tussen de slokdarm en de dunne darm
MannenkliniekKliniek gericht op onderzoek en behandeling van klachten betreffende de mannelijke geslachtsorganen, zoals erectiestoornissen, prostaatvergroting en incontinentie
MeleanaZwarte stoelgang
MenopauzeOvergang, periode waarin de menstruatiecyclus onregelmatig wordt en uiteindelijk stopt, doorgaans tussen 45 en 50 jaar
MeteorismeGasophoping in de darmen
MicrovilliUitstulpingen van de villi, die zorgen voor oppervlaktevergroting van het darmslijmvlies
MictieUrinelozing, urineren, plassen
MictiecystografieRöntgencontrastonderzoek van de urineblaas tijdens het uitplassen van de contrastvloeistof
Minrin®Desmopressine, een geneesmiddel dat de werking van de nieren zodanig beinvloedt dat de urineconcentratie toeneemt waardoor de urineproduktie afneemt
MitrofanoffKatheteriseerbaar urinestoma gemaakt van een stukje darm dat vastgehecht wordt tussen de blaas en de buikwand
Multiple sclerose (MS)Aandoening van het zenuwstelsel, letterlijk: verharding van veel plaatsen
MusculairM.b.t. de spieren
MusculusSpier
MyasthenieSpierzwakte
NaaldsuspensieOperatie ter correctie van een verzakte blaas
NadruppelenMoeilijk kunnen stoppen met plassen, PMD (Post Micturition Dribbling)
NatriureseUitscheiding van zouten met de urine
Nelaton katheterKatheter met een rechte tip, wordt zowel voor mannen en vrouwen als suprapubisch gebruikt
NeoblaasReservoir gemaakt van een deel van de dunne darm ter vervanging van de verwijderde eigen blaas
Neurogene blaasAandoeningen of functieveranderingen van de blaas, die optreden ten gevolge van stoornissen in het zenuwstelsel. Aangeboren letsels , verworven zenuwstoornissen en trauma’s kunnen de oorzaak zijn
NeurostimulatieMet kleine stroomstootjes beïnvloeden van de sacrale zenuwen die o.a. de blaas aansturen
Nocturnal enuresisNachtelijk bedplassen
NocturnusNachtelijk
Nycturie’s Nachts vaak plassen
ObstipatieVerstopping, constipatie, moeilijke stoelgang door harde of vastzittende ontlasting
Obstructed Defecation Syndrome (ODS)Aandoening waarbij normale stoelgang wordt belemmerd, bijvoorbeeld door een verzakking
OestrogeenVrouwelijk hormoon dat voornamelijk wordt geproduceerd door de eierstokken. Het wordt algemeen aangenomen dat oestrogeen een belangrijke rol speelt bij het aantrekken, vasthouden en kracht van de plasbuis en de bekkenbodem
Olive-tip katheterKatheter met een flexibele bolvormige tip. Hierdoor gaat het katheteriseren bij een man in de meeste gevallen moeiteloos. De kans op beschadigingen aan de wand van de urinebuis is hierdoor minimaal
OntlastingFeces, uitwerpselen, afvalstoffen uit de dikke darm
Overactieve blaas (OAB)Er is sprake van loze aandrang, vaak naar het toilet moeten en sterke aandrang met tot gevolg urineverlies. Een vergrote prostaat en beschadigingen van het zenuwstelsel kunnen oorzaken zijn. Ook komt een overactieve blaas voor in combinatie met stressincontinentie
OverloopincontinentieUrineverlies zonder gevoel van een volle blaas
OxybutynineMedicijn dat de spierspanning van de sluitspier van de urineblaas vermindert. Hierdoor wordt de opslagcapaciteit van de blaas vergroot en het aantal urinelozingen verminderd
Paraplegie Verlamming aan beide zijden van het lichaam
Parasympathicomimeticum Medicijn dat de werking van het autonoom zenuwstelsel nabootst
Parasympaticus Deel van het autonome zenuwstelsel (remt prikkels)
Paruresis Angst om te plassen op een openbaar toilet
Pathofysiologie Leer der ziekteverschijnselen
Penis Mannelijk geslachtsorgaan, uitwendig deel van de plasbuis
Penisklem Hulpmiddel waarmee de plasbuis wordt dichtgeknepen
Percutane Tibiale Neuro Stimulatie (PTNS) Stimulatie van de sacrale zenuwen die o.a. de blaas aansturen, middels een naaldje door de huid in de grote beenzenuw
Perineum (perianaal gebied) Bij vrouwen het gebied tussen de anus en vagina en bij mannen het gebied tussen anus en scrotum
Pessarium Hulpmiddel voor vrouwen dat in de vagina wordt geplaatst om de bekkenbodem te ondersteunen of bij een verzakking van de organen
Plasbuis Urethra, nauwe buis waardoor urine vanuit de blaas het lichaam verlaat. De urethra eindigt bij mannen aan het eind van de penis en bij vrouwen vlak boven de vaginale opening
Plasdagboek Meerdere dagen achtereen bijhouden van het plaspatroon, de hoeveelheden ingenomen vocht en (gecontroleerd en ongewild) uitgescheiden urine
Plastic (patienten-)broek, plastic (luier)slip Waterdichte beschermbroek gemaakt van PVC of PU, om doorlekken van absorberend incontinentiemateriaal te voorkomen of als extra bescherming.
Plaszak Wegwerp urinaal
Poliep Goedaardige abnormale weefselgroei die zich uitbreidt naar het omliggende gebied
Pollakisurie (pollakiurie) Toename van het aantal urine-lozingen per dag zonder dat de dagelijks geproduceerde hoeveelheid urine toeneemt
Polyuria, Polyurie Uitscheiding van grote hoeveelheden urine gedurende een bepaald tijdsinterval. Dit kan het gevolg zijn van diabetes mellitus of na inname van een diureticum
Post Micturition Dribbling (PMS) Nadruppelen na het plassen
Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) Aandoening van de dikke darm, geeft ongemak door onverklaarbare obstipatie en diarree. Wordt ook spastische darm of Irritable Bowel Syndrome (IBS) genoemd
Proctitis Endeldarmontsteking
Proctoloog Arts gespecialiseerd in aandoening van anus en rectum
Proctoscopie Inspectie van het inwendige van de endeldarm
Prolapse Verzakking van de uterus (uterine prolapse), het rectum (rectocele prolapse) of blaas (cystocele prolapse) in de vagina
Prostaat Voorstanderklier, orgaan bij mannen dat spermavocht produceert. Het orgaan ligt onder de blaas en omvat de urinebuis. Bij een vergroting van de prostaat wordt de doorgang van de urinebuis nauwer
Prostaatvergroting Benigne-prostaathyperplasie (BPH), goedaardige vergroting van de prostaat waardoor urineretentie of andere plasklachten kunnen optreden
Prostatectomie Operatieve verwijdering van de prostaat
Prostatitis Irritatie of ontsteking van de prostaat
Psychogene incontinentie Vorm van incontinentie die optreedt door bepaalde psychische invloeden bij al of niet aanwezige conflictsituaties tussen de persoon en de omgeving. Komt voor bij kinderen en vrouwen rond de menopauze doordat schoolsituaties en allerlei huiselijke omstandigheden het gedrag van de blaas beïnvloeden
PTNS Percutane Tibiale Neuro Stimulatie. Stimulatie van de sacrale zenuwen die o.a. de blaas aansturen, middels een naaldje door de huid in de grote beenzenuw
Pudenduszenuw Nervus pudendus, sacrale zenuw met vertakkingen naar rectum, geslachtsdelen en perineum
Pudendendal nerve entrapment (PNE) Chronische pijn in de bekkenbodem door beklemming van de pudenduszenuw. Pijn verergert bij het zitten. PNE kan oorzaak zijn van sexueel disfunctioneren, impotentie en incontinentie
Pyelografie Röntgenonderzoek van het nierbekken, met gebruik van contrastmiddel
RectaalM.b.t. het rectum, de endeldarm
RectoscopieInspectie van het inwendige van het rectum
RectoceleVerzakking van het rectum in de ruimte die normaal wordt ingenomen door de vagina. Dit is een indicatie van zwakke bekkenbodemspieren
RectumEndeldarm, laatste deel van de dikke darm, dat eindigt in de anus, opslagplaats voor ontlasting totdat deze wordt uitgescheiden
Reflex-incontinentieDe reflexen tussen de blaas en het ruggenmerg zijn onbeschadigd, maar het samenspel met de hersenen is verstoord. Oorzaken kunnen een hernia, dwarslaesie, multiple sclerose, tumoren of spondylose zijn
RefluxHet terugvloeien van urine van de blaas naar de nier
RelaxansMiddel dat de spieren ontspant
Renografie, RenogramNucleair geneeskundig onderzoek waarmee het functioneren van de nieren wordt beoordeeld
ResiduHoeveelheid urine die na het plassen in de blaas achterblijft
RetentieHet achterblijven van urine in de blaas. Dit kan worden veroorzaakt door een atonische blaas of door een obstructie van de urinebuis
RusttonusSpanningstoestand van de spier wanneer deze in rust is
Sacrale neuromodulatie (SNS)Elektrische stimulatie van de sacrale zenuwen die naar de blaas lopen
SacrumHeiligbeen, driehoekig botgedeelte aan het einde van de ruggengraat, waar zenuwen doorheen lopen
SchaambeenBotgedeelte aan de voorzijde van het bekken
SchaamhaarHaargroei in de schaamstreek
SchaamstreekGedeelte van de onderbuik tussen de liezen 
ScrotumBalzak, huidzak bij mannen waarin zich de zaadballen (testikels) bevinden
Sfincter, SphincterSluitspier, kringspier om de doorgang van blaas, anus, dikke darm of maag af te sluiten. De buitenste sfincter van de urethra kan bewust worden aangestuurd om urine in de blaas te houden of te lozen
SfincterotomieInsnijding van een sluitspier, vaak om verkrampte afsluiting op te heffen
SigmoïdS-vormig gedeelte van de dikke darm dat naar het rectum loopt
SigmoïdoscopieOnderzoek waarbij het binnenste van het sigmoïd wordt onderzocht
SigmoïdresectieOperatief verwijderen van een deel van het sigmoïd
SlingBandje van lichaamseigen materiaal of van kunststof wordt rond de plasbuis gelegd, vlak bij de blaasuitgang. Hierdoor wordt er als het ware een drempeltje gecreëerd onder de plasbuis
Spanningsvrije vaginale band (TVT)Bandje dat spanningsvrij ter ondersteuning wordt aangebracht bij blaasverzakking. Effectieve behandeling bij inspanningsincontinentie
SpiertonusNatuurlijke spierspanning of -kracht
SpinaWervelkolom
Spina bifidaSpina bifida of “open rug” is een aangeboren afwijking als gevolg van een ontwikkelingsstoornis van ruggenmerg en wervelkolom. Kinderen geboren met een open rug zijn vaak incontinent
SpinaalM.b.t. de wervelkolom
Splanchnicus pelvinus zenuwNervus splanchnicus, sacrale zenuw die van invloed is op de blaasspier en de darmen
Stearorrhoea, SteatorroeAanwezigheid van vet in de ontlasting
StomaKunstmatige uitgang waarmee een deel van de darm of de urineleiders worden verlegd naar de buikwand
StranguriePijn tijdens het plassen
Stress-incontinentieUrine-incontienentie die wordt gekenmerkt door onvrijwillig urineverlies wanneer men lacht, niest, hoest, de neus snuit of bij zwaar tillen en bij haastig bewegen. De Engelse term “stress” staat voor (in)spanning. De oorzaak is een verslapping en uitrekking van de spieren en de banden, de pezen die de urineblaas op de plaats houden. Bij een bevalling passeert het kind de spieren van de bekkenbodem, waardoor ze uitgerekt worden en als ze niet meer getraind worden, kunnen ze verzwakt blijven
StuitbeenStaartbeen, coccyx, onderste deel van de ruggengraat
SuppositoriumZetpil, toedieningsvorm van medicijnen via de anus of vagina
TenesmusPijnlijke loze aandrang tot ontlasting
Tensionfree Vaginal Tape (TVT)zie Spanningsvrije vaginale band
TVT-O operatieVariant van de TVT-operatie, bij TVT-O (Obturator) komt het bandje niet omhoog achter het schaambeen uit, maar meer zijwaarts in de beenplooi
TestikelZaadbal of teelbal, mannelijke geslachtsklier
Tiemann katheterKatheter met een gebogen tip, wordt voornamelijk voor mannen gebruikt
TransuretraalVia de urinebuis
Transuretrale microgolftherapie (TUMT)Methode om met microgolven (warmte) de doorgang door de prostaat ruimer te maken
Transuretrale resectie van de prostaat (TURP)Operatieve verwijdering van de prostaat (via de plasbuis)
Tricyclische antidepressivaMedicijnen die gebruikt worden ter behandeling van inspanningsincontinentie en een overactieve blaas
TrigoneHet meest gevoelige deel aan de binnenkant van de blaas, waar de zenuwen dicht bij elkaar zitten
Twaalfvingerige darmDuodenum, deel van de dunne darm dat aansluit op de maag
UlceraZweren
UreterVerbinding waardoor urine van de nier naar de blaas loopt
UrethraPlasbuis, nauwe buis waardoor urine vanuit de blaas het lichaam verlaat. De urethra eindigt aan het eind van de penis bij mannen en vlak boven de vaginale opening bij vrouwen
Urethrale ballonimplantatieOperatie waarbij aan weerszijden van de plasbuis een ballonnetje wordt geïmplanteerd waarmee de plasbuis gesloten en geopend kan worden
Urethrale dilatatieProcedure waarbij een metalen staafje (een dilator) of een stevige catheter door de plasbuis wordt geschoven om deze te openen of wijder te maken
Urethrale strictuurVernauwing in de plasbuis
UrethritisOntsteking van de plasbuis
UrethropexyOndersteuning van de plasbuis o.a. middels Burch operatie
UreumAfbraakprodukt van eiwit, wordt gevormd in de lever en uitgescheiden door de nieren
Urge-incontinentieAandrang-incontinetie, overactieve blaas (OAB), hierbij komen de samentrekkingen van de blaasspieren te vroeg, reeds bij een lage vulling van de blaas, de drang gaat vaak gepaard met urineverlies (urge=aandrang). Kan veroorzaakt worden door ziekten van het zenuwstelsel, of bij een blaasontsteking waardoor de blaas wordt overprikkeld
UrgentieDringend moeten plassen of een gevoel van dreigende blaasontlediging
UricosuriumMiddel dat de urinezuuruitscheiding bevordert
UridoomCondoomkatheter
UrinaalDraagbaar hulpmiddel om urine op te vangen
UrineAfvalstoffen die zijn gefilterd uit het bloed samen met overtollig water uit de nieren
UrineblaasHolle spiergroep waarin urine wordt verzameld afkomstig van de nieren
Urinelozing, urinerenMictie, plassen
UrineretentieVasthouden van urine in de blaas
UrinesedimentNeerslag in de urine verkregen door de urine te laten centrifugeren
UrinestomaKunstmatige uitgang van de urinewegen. Zie ook Mitrofanoff, Brickerstoma en Continent stoma
Urineweginfectie (UWI)Infectie in plasbuis en/of blaas
Urispas®Medicijn dat de spierspanning van de gladde spieren van de urinewegen en de blaas vermindert
UritipCondoomkatheter
Urodynamisch onderzoek (UDO)Onderzoek van de werking van de urinewegen. De blaas wordt via een katheter gevuld met water, waarna verschillende metingen worden verricht 
UroflowmetrieOnderzoek naar de hoeveelheid en snelheid van de urinelozing
UrogenitaalM.b.t. de urinewegen en de geslachtsorganen
UrografieRöntgenonderzoek van de urinewegen
UrologieverpleegkundigeVerpleegkundige die is gespecialiseerd in urineweg- en blaasproblemen en zorg voor de voortplantingsorganen
UrolasticBulkinjecties rond de plasbuis tegen stressincontinentie. Urolastic (merknaam) is een lichaamsvriendelijke rubberachtige verbinding die als twee-componentenmateriaal gemengd en geïnjecteerd wordt en uithoardt tot een flexibel bolletje. Op deze manier worden kleine hoeveelheden van het mengsel in het weefsel rond de plasbuis aangebracht.
UroloogArts die is gespecialiseerd in urineweg- en blaasproblemen en zorg voor de mannelijke geslachtsorganen
Urox®-systeemUrineopvangsysteem voor mannen waarbij een flexibele cup over de penis wordt geplaatst
UterusBaarmoeder, vrouwelijk voortplantingsorgaan
VaginaSchede, hol gedeelte van het vrouwelijk geslachtsorgaan tussen de schaamspeet (vulva) en de baarmoeder (uterus)  
Vaginale kegelsHulpmiddel om de bekkenbodemspieren te trainen
Vaginale slingOperatie om een verzakte blaas met een bandje (sling) te ondersteunen
VaginaalM.b.t. de schede, vagina
VeelvuldigheidMeer dan vijf tot zes keer per dag urineren
Vesica urinariaUrineblaas
VerblijfskatheterKatheter die langere tijd in de blaas blijft voor het legen van de blaas, wordt door een met vloeistof gevuld balonnetje gefixeerd
VilliDarmvlokken of slijmvliesplooien in de dunne darm
Volledige incontinentieContinue en onvoorspelbaar verlies van urine. Er is geen aandranggevoel en men verliest steeds druppels urine veroorzaakt door een niet goed functionerende sluitspier
VrouwenkliniekKliniek gericht op onderzoek en behandeling van klachten betreffende de vrouwelijke geslachtsorganen, zoals verzakkingen en incontinentie
VulvaSchaamspleet
VulvairM.b.t. de schaamspleet
VulvovaginitisOntsteking van de schaamspleet en de schede
ZelfkatheterisatieZelfstandig intermitterend de eigen blaas ledigen met behulp van een katheter
ZenuwenDraadvormige vezelbundels die prikkels en signalen doorgeven tussen het lichaam en het centrale zenuwstelsel
ZetpilSuppositorium, langwerpige of kegelvormige pil voor toediening via het rectum of de vagina
Ziekte van CrohnAandoening van de dikke darm waarbij chronische darmontstekingen optreden
ZwemluierZwembroek bedoeld voor gebruik bij (niet dunne) fecale incontinentie
Facebook
Twitter
WhatsApp
Email